Herbata to jeden z najpopularniejszych naparów. Niemal w każdym sklepie znajdziesz szeroki wybór herbat czarnych i zielonych, a często również innych: czerwonych, białych, owocowych lub ziołowych. Parzenie i serwowanie herbaty to swojego rodzaju ceremoniał – w zależności od kraju lub kręgu kulturowego herbatę można podawać na wiele różnych sposobów. Jaka jest historia tego naparu? W czym pić i jak degustować herbatę?

Historia picia herbaty
Jeśli wierzyć chińskim legendom, to początków picia herbaty należy doszukiwać się na cesarskim dworze – w czasach, gdy panował cesarz Shen Nung. Według legendy za zaparzenie pierwszej filiżanki herbaty, która urzekła chińskiego cesarza, odpowiadał czysty przypadek. Podmuch wiatru zerwał kilka listków herbaty z drzew i wrzucił je do kociołka z wrzątkiem. Tak przyrządzony napar podano samemu cesarzowi, który od razu zachwycił się jego smakiem i aromatem. Właśnie tak, zgodnie z legendą, wyglądała pierwsza w historii degustacja herbaty. Co było dalej?
Zachwyt nad smakiem herbaty przeniknął z Chin do Japonii jeszcze za czasów dynastii Tang. W kulturze japońskiej zwyczaj podawania i picia herbaty szybko stał się prawdziwym ceremoniałem. A co z krajami europejskimi? Podobno jako pierwsi w Europie herbatę degustowali Portugalczycy. Otrzymywali ją od kupców i podróżników powracających z Azji. Z czasem picie herbaty upowszechniło się w większości krajów europejskich – początkowo oczywiście napar ten zarezerwowany był wyłącznie dla osób majętnych i z wyższych sfer. Herbata była bowiem dobrem luksusowym.
Współcześnie herbatę może kupić każdy – znajdziemy ją w dowolnym sklepie spożywczym lub w wyspecjalizowanej herbaciarni. Pomimo upowszechnienia się tego napoju, wciąż można postrzegać degustację herbaty jako doświadczenie wyjątkowe i luksusowe. Rynek herbaciany jest bowiem tak szeroki i zróżnicowany, że coś dla siebie znajdzie na nim zarówno klient masowy, jak i prawdziwy koneser oraz poszukiwacz wyrafinowanych smaków.
Gdzie rośnie najlepsza herbata na świecie?
Herbatę uprawia się z powodzeniem w aż kilkudziesięciu krajach świata. Nie oznacza to jednak, że każda z upraw jest równie wysokiej jakości.
Jakie są idealne warunki do uprawy herbaty?
- Klimat powinien być ciepły i wilgotny.
- Bardzo ważna jest wysoka roczna suma opadów – minimum 1000 mm na metr kwadratowy.
- Teren nie powinien być stale lub okresowo zalewany – herbatę najczęściej uprawia się więc na terenach górzystych.
Najkorzystniejsze warunki do uprawy herbaty występują na terenach powyżej 1200 m nad poziomem morza, ale nie wyżej niż 2100 m n.p.m. Najdroższe i najlepsze herbaty na świecie są uprawiane na wysoko położonych plantacjach, gdzie powietrze jest bardzo czyste. W takich warunkach wzrost rośliny jest wolniejszy, zbiory są więc mniejsze, ale za to liście herbaty mają intensywny i złożony aromat.

W których krajach i regionach uprawiana jest herbata?
- W Chinach, a w szczególności w prowincjach Yunnan, Syczuan, Hunan i Fujian.
- W Indiach – przede wszystkim w prowincjach Assam i Darjeeling.
- W Japonii – głównie w prowincji Shizuoka.
- Na Tajwanie – najlepsze herbaty z Tajwanu pochodzą z regionu Nantou.
- W Indonezji, a w szczególności na Jawie i Sumatrze.
- Na Sri Lance – przede wszystkim w prowincjach Uwa, Dimbula i Nuwara Eliya.

Łatwo zauważyć, które regiony od dziesięcioleci słyną z najlepszych herbat – od ich nazw pochodzą bowiem określenia różnych rodzajów herbaty, jakie do dziś znajdziemy w sklepach (na przykład Assam).
Z czego pić herbatę?
Jak świat długi i szeroki, tak wiele różnych metod parzenia, degustowania i serwowania herbaty. Zanim zaczniesz zastanawiać się nad tym, jaka filiżanka porcelanowa na klasyczny stół będzie odpowiednia do podawania herbaty, poznaj najpopularniejsze na świecie metody jej podawania.

- W Japonii przyrządzanie i picie herbaty to prawdziwy rytuał. Napar przyrządzany jest tuż przed podaniem (w towarzystwie ewentualnych gości) i serwowany w niewielkich czarkach oraz w niskim, pękatym imbryczku.
- W Wielkiej Brytanii często praktykowany jest zwyczaj picia herbaty w okolicach godziny siedemnastej – stąd też jego powszechna nazwa „five o’clock”. Napar serwowany jest w tradycyjnej zastawie stołowej z imbryczkiem i eleganckimi filiżankami.
- W Chinach, które są kolebką picia herbaty, napar przyrządzany jest w specjalnych dzbankach, które rozszerzają się ku górze.
- W Rosji największą popularność zyskała czarna herbata, którą przyrządza się w samowarze i serwuje w szklankach. Historia picia z samowara jest, z resztą, niezwykle interesująca, a naczynie to znajduje się do dziś w wielu polskich domach.
- W Turcji przyrządzany zwykle bywa złocisty czaj, który przygotowywany jest w specjalnym czajniczku i serwowany w filiżankach o kształcie tulipanów.

To tylko kilka przykładów na to, jak szerokim i zróżnicowanym zagadnieniem jest podawanie herbaty. Jeśli szukasz rozwiązania dla siebie, możesz zainspirować się światowymi tradycjami lub postawić na ponadczasową klasykę – elegancki serwis do herbaty.
Jakie naczynia do serwowania herbaty wybrać?
Można ją podawać w szklankach, filiżankach do herbaty, niewielkich czarkach i na wiele różnych sposobów. Poszukując idealnego rozwiązania dla siebie, postaraj się dopasować je zarówno do swojej osobowości, jak i do wystroju Twojego domu lub aparamentu.

- W klasycznym wnętrzu cudownie będzie wyglądał piękny porcelanowy serwis do kawy na udane przyjęcie lub na co dzień.
- W aranżacji retro sprawdzi się srebrny samowar i ekskluzywne szklanki ze srebrnymi koszyczkami.
- W domu inspirowanym trendami japońskimi perfekcyjnym rozwiązaniem okaże się zestaw czarek oraz pękaty czajniczek do parzenia herbaty.
Bez względu na to, na jaki styl naczyń do serwowania herbaty się zdecydujesz, postaw na ich wysoką jakość. O wiele lepiej w ekskluzywnym wnętrzu będzie prezentował się klasyczny serwis do herbaty niż zestaw kubków z nadrukami.
Jak degustować herbatę?
Fachowe degustowanie herbacianego naparu to zadanie kiperów. Nie wszyscy mogą i chcą zostać profesjonalnymi kiperami, ale droga do bycia koneserem doskonałej herbaty stoi otworem praktycznie przed każdym.
Jak degustować herbatę? Od czego zacząć?
- Wybierz herbatę wysokiej jakości – najlepiej liściastą, pochodzącą z najlepszych plantacji.
- Zapoznaj się z polecanymi metodami parzenia. Znajdziesz je na opakowaniu lub na stronie producenta.
- Przyrządź napar zgodnie z instrukcją. Kluczowe jest zastosowanie się do zalecanego czasu parzenia, temperatury wody i odmierzenie optymalnej porcji suszu.
- Przelej napar do wybranego naczynia i rozpocznij degustację.

Na co zwrócić uwagę podczas degustowania herbaty?
- Kolorystyka naparu.
- Aromat.
- Wyczuwalne nuty smakowe.
- Moc naparu.
To podstawowe kwestie, którymi należy kierować się przy degustacji herbaty. Osoby doświadczone w delektowaniu się różnymi rodzajami herbat, mogą eksperymentować. Jak? Na przykład stosując różne alternatywne metody parzenia, zmieniając proporcje lub stosując różnego rodzaju dodatki do naparu.
Co podawać do herbaty?
Wiele osób nie wyobraża sobie picia herbaty bez dodatku cukru. Inni dodają do niej miód, plasterek cytryny, sok malinowy, konfiturę, a nawet rum lub mleko. Lista możliwych dodatków do herbaty jest bardzo długa i uzależniona od indywidualnych gustów. Jedno jest pewne – warto próbować różnych połączeń, by odkrywać nowe smaki.

Herbatę warto serwować i degustować w miłym towarzystwie lub w relaksującym odosobnieniu. Przy okazji można również przekąsić coś słodkiego – na przykład kruche ciastko lub herbatniki. Takie słodkości zawsze warto mieć pod ręką nie tylko dla samego siebie, ale też na wypadek niespodziewanej wizyty towarzyskiej. Gdzie trzymać słodkości w naszej kuchni? Najlepiej w spiżarni lub w specjalnej szafce na kuchenne zapasy – tuż obok herbaty.